JAARVERSLAG 2023

Jaarverslag Grannies2GranniesFriesland 2023

2023 is het jaar waarin de relaties tussen Oeganda en een aantal Westerse landen flink verslechterde. Dit heeft alles te maken met het aannemen van een uiterst strenge wet tegen homoseksualiteit. Op 29 mei ondertekende President Museveni deze wet, die kan resulteren in de doodstraf voor ‘veelplegers’ van het vergrijp homoseksualiteit. Het promoten ervan kan leiden tot een celstraf van 20 jaar

Deze wetgeving leidde tot woedende reacties in Westerse landen. Zo gooiden de Verenigde Staten Oeganda uit het AGOA handelsakkoord. Dit akkoord (African Growth and Opportunity Act) houdt in dat bepaalde producten uit 35 Afrikaanse landen tegen gunstige tarieven op de Amerikaanse markt worden toegelaten. Ook Nederland liet weten 25 miljoen euro aan ontwikkelingshulp te schrappen. Dit is overigens maar een klein deel van de totale Nederlandse hulp en de kans is groot dat dat geld, als de storm eenmaal is geluwd, alsnog zal worden overgemaakt. 

Politiek gezien was 2023 in Oeganda zelf een beetje een tussenjaar: de verkiezingen van 2026 zijn nog ver weg en al te veel campagne voeren heeft dus weinig zin. Interessant blijft het om te zien hoe de familiestrijd binnen de Museveni’s zich zal ontwikkelen: algemeen wordt aangenomen dat Yoweri Museveni, aan de macht sinds 1986, zich in 2026 nogmaals kandidaat wil stellen. Maar zijn zoon, de militair Muhoozi Kainerugaba, profileert zich steeds nadrukkelijker als de kandidaat die de macht na 40 jaar van zijn vader wil overnemen. En de rappende oppositiekandidaat Bobi Wine? Die blijft aan zijn internationale profiel werken. De documentaire ‘The People’s President’ werd genomineerd voor een Oscar. Het blijft de vraag of al die internationale aandacht hem het presidentschap in Oeganda kan opleveren.

Boby Wine en echtgenote Barbara

In documenten van de Oegandese overheid wordt juichend gesproken over een groei van het bruto binnenlands product (bbp) van 5,3 % in 2023. Maar zo lang de bevolking nog steeds harder groeit dan het bbp zal de welvaart helaas niet echt toenemen. In 2023 telde de bevolking van Oeganda ruim 48 miljoen inwoners. De verwachting is dat dit er in 2050 ruim 87 miljoen zijn….

De brandstofprijzen stegen ook in 2023 weer als gevolg van de toegenomen vraag naar olie wereldwijd en het besluit van de OPEC om de olieproductie te verminderen. Deze stijging leidde tot een beperkte verplaatsing van mensen, vooral ouderen, van hun huizen naar sociale dienstencentra zoals ziekenhuizen en markten.

Ook het percentage tienerzwangerschappen ging weer omhoog tot 25% en is daarmee het hoogste in Oost-Afrika. Eén op de vier Oegandese meisjes en vrouwen in de leeftijd van 15 tot 19 jaar wordt moeder voor haar 19^de en 34 % van de meisjes trouwde vóór de leeftijd van 18 jaar.

Dan valt het aantal tienerzwangerschappen bij de kleinkinderen van de oma’s betrokken bij het project van Pefo Uganda nog mee. Maar elk zwanger tienermeisje is er eentje te veel. De staf van Pefo Uganda bespreekt momenteel wat hun bijdrage kan zijn in het voorkomen van tienerzwangerschappen.

Omdat scholing een steeds belangrijker en groter onderdeel van onze activiteiten wordt, beginnen we daarom met een overzicht van Klaske. Zij is de persoon die in samenwerking met Judith Akello van de staf van Pefo Uganda dit onderdeel voor haar rekening neemt.

Onderwijs en sponsoring:

In het schooljaar 2023 werden 168 kleinkinderen van 52 verschillende grannies gesponsord.  De leeftijd van de gesponsorde kleinkinderen liep uiteen van vier jaar tot ruim in de twintig. Van de gesponsorde kleinkinderen gingen er 7 naar een kleuterklas, 128 naar een ‘Primary school’, 25 naar een ‘Secondary school’, 8 volgden een vakopleiding en 2 kleinkinderen deden een universitaire opleiding.

Van de kleinkinderen die een Primary school bezochten, gingen er 62 naar een regeringsschool en 66  naar een ‘Privat school’. Op regeringsscholen wordt een ongelimiteerd aantal kinderen per klas toegelaten, wat tot groepen van ver boven de 100 leerlingen kan leiden. We bezochten een Primary 1 klas met maar liefst 165 leerlingen in één lokaal. Op een Privat school varieert de klassengrootte meestal tussen de twintig en de dertig leerlingen per klas.

De 168 kleinkinderen werden gesponsord door 69 verschillende sponsors. Het totaalbedrag van de sponsoring voor onderwijs was in 2023 een kleine € 50.000, het sponsorgeld werd in december naar PEFO in Oeganda overgemaakt.

De gesponsorde kleinkinderen krijgen, naast dat ze naar school kunnen gaan, ook een schooluniform, schoolbenodigdheden, een beker pap rond half tien in de ochtend en een dagelijkse warme maaltijd tijdens de lunchpauze. De dagelijkse maaltijd bevordert de gezondheid van de kleinkinderen en ontlast de grannies van heel veel zorgen

Foto hierboven: uitdelen van pap op de Lukolo Junior School in de ochtendpauze

Het nieuwe curriculum:

Leerlingen in de onderbouw van de Secondary school kregen in 2023  te maken met het nieuwe curriculum. Het aantal mogelijke vakken op middelbare scholen is van 43 teruggebracht naar 21 en er zijn nog slechts twaalf vakken verplicht. Examens worden nu afgenomen in elf in plaats van in zestien vakken.

Het is de bedoeling dat leerlingen in de onderbouw van de Secondary school theorie en praktijk in combinatie wordt aangeboden. De plannen van de regering zijn echter lastig in praktijk te brengen, omdat de scholen niet gefaciliteerd worden de nieuwe ideeën uit te voeren. Computerles zonder computers en ‘woodwork’ zonder hout en gereedschap leidden tot nu toe tot niets. In de praktijk is op de scholen nauwelijks iets veranderd. Er is veel kritiek van ouders op het nieuwe curriculum.

Op de East Secondary School doen ze een poging het nieuwe curriculum in de praktijk te  brengen

Algemene middelen onderwijs:

Nieuw in 2023 was bij ons project het beschikbaar komen van algemene middelen voor onderwijs. Hiervan hebben een aantal kleinkinderen kunnen profiteren. Was het sponsorbudget (net) niet genoeg voor scholing, boarding of een vakopleiding, dan kon een beroep worden gedaan op de algemene middelen. Dit gaf veel lucht in de organisatie van de sponsoring. Ook op markten en tijdens lezingen wordt door middel van een gerichte actie geld ingezameld voor onderwijs in het algemeen.

Het is erg belangrijk leerlingen na Primary 7 of na Senior 4 een vakopleiding te kunnen bieden. Met een vakopleiding van twee jaar is een bedrag van rond de € 1500,- gemoeid. Een groot deel van de algemene middelen zal hiervoor worden gebruikt. De eerste twee kleinkinderen hebben eind 2023 hun vakopleiding voltooid en zij zijn nu  werkzaam als bouwvakker en als kapster. Zij zijn niet langer afhankelijk van sponsoring, maar dragen nu bij aan het inkomen van hun granny.

Difasi tijdens zijn opleiding tot ‘constructor’

Florence tijdens haar kappersexamen

Schooljaar 2023 was een goed jaar voor het onderwijs binnen het project van PEFO en G2G Friesland. De samenwerking met de staf in Oeganda, met name met Judith Akello, verliep zeer soepel. Sponsors kwamen allemaal hun beloftes na en er werd royaal gedoneerd voor onderwijs in het algemeen. We kijken met tevredenheid terug op het afgelopen jaar.

Grannies2GranniesFriesland algemeen:

In 2023 is de samenstelling van onze groep hetzelfde gebleven. We hebben twee keer met de hele groep vergaderd. Dat lijkt heel weinig, maar onderling is er veel contact, vaak via whattsapp, maar vaak ook lijfelijk. De onderlinge samenwerking is heel goed. Als er een nieuwe aanvraag voor een lezing of een braderie binnenkomt, dan is een appje meestal genoeg om de bezetting rond te krijgen.

In 2023 hebben we 15 lezingen gegeven door de hele provincie. Soms zaten er 10 mensen in de zaal, soms wel 50. Heel verschillend dus. Vier keer hebben we iets verteld tijdens een kerkdienst. We stonden 14 keer met een stand op een markt of braderie. En we stonden in totaal  11 keer twee of drie dagenmet een stand bij de boekenmarkt die de Doopsgezinde kerk in Drachten maandelijks organiseert.

In de Skâns tijdens de Wereldbroederschapsdag

Bezoek Justine, coördinator Pefo Uganda:

In mei kwam de coördinator van Pefo Uganda, Justine Ojambo, weer naar Nederland. Tijdens deze periode hebben we 2 donateursdagen georganiseerd met Justine. Gedurende deze bijeenkomsten kreeg, vanwege de beperkte ruimte, een klein aantal donateurs de gelegenheid om Justine te ontmoeten en met hem in gesprek te gaan over de ontwikkelingen op het project in Oeganda. Verder brachten we met hem een bezoek aan het groenteveredelingsbedrijf RijkZwaan in De Lier. Zij steunen Pefo Uganda met het doneren van zaden, het financieren van een kas voor zaailingen en via hun distributiebedrijf in Oeganda met het geven van adviezen.

Tijdens een kerkdienst In de Katholieke Parochie in Grave nam Justine namens de hele gemeente symbolisch een bedrag goed voor 3 huisjes in ontvangst. Dit geweldige bedrag was tijdens de Advent periode bijeen gebracht. Tijdens ons bezoek aan Pefo Uganda in oktober konden we het resultaat al zien: de oma’s en hun kleinkinderen woonden al in hun nieuwe huisje

Pefo Nederland:

Grannies2Grannies Friesland maakt deel uit van de stichting ter ondersteuning van Pefo Uganda, kort gezegd Pefo Nederland. Ria zit namens Grannies2GranniesFriesland in het bestuur van deze stichting. Omdat Justine in Nederland was kwam het bestuur een dagje bij elkaar in het Friese Boornbergum om eens rustig met elkaar te praten over de successen en uitdagingen van Pefo Uganda.

Bibliotheken Jinja en Busia:

Want naast de successen van de huisjes en het scholingsprogramma zijn er ook zorgen bij Pefo Uganda. De organisatie uit Canada, die elk jaar de vaste lasten van Pefo Uganda financiert, zoals de personeelskosten, de kosten voor het onderhoud van de gebouwen en het weliswaar kleine maar belangrijke wagenpark, heeft aangegeven te moeten bezuinigen wegens teruglopende inkomsten.

Zij financierden ook de bibliotheken in Jinja en Busia. Deze financiering zou helemaal ophouden. Omdat dit zo’n belangrijk onderdeel is van het werk van Pefo Uganda (jaarlijks worden er ongeveer 50.000 bezoeken gebracht aan deze beide bibliotheken van schoolkinderen en kinderen uit de omgeving), besloten wij als Grannies2GranniesFriesland op zoek te gaan naar een sponsor. En die vonden wij gelukkig! Stichting De Waterlander gaat de beide bibliotheken in principe steunen voor 5 jaar. Dit is een hele opluchting voor alle scholen en kinderen uit de omgeving van het project die gebruik maken van de bibliotheken.

Projectbezoek:

De laatste paar jaren gaat er elk jaar wel een groep mensen, grannies, soms met een echtgenoot en meestal aangevuld met een paar donateurs, naar het project in Oeganda. Ook de donateurs die meegaan betalen de hele reis zelf. Hoewel een aantal van ons elk jaar gaat, blijven dit altijd indrukwekkende reizen. Voor de donateurs is het helemaal bijzonder. Je krijgt op deze reis een goede indruk van het leven van de grannies en hun kleinkinderen. En dat dit leven zwaar is, dat mag duidelijk zijn. Dit komt vaak hard binnen bij de donateurs en ook nog steeds bij ons. Maar hoe mooi is het dan als je een granny mag vertellen dat ze een nieuw huisje krijgt. De blijdschap is enorm. Je wordt er verlegen van.

In het verslag over ons laatste projectbezoek, dat te vinden is op onze website, kunt u uitgebreid lezen wat er zoal gebeurd is tijdens dit bezoek.

Lycklama rest home:

In 2023 hebben 462 grannies een aantal dagen met heel veel plezier gelogeerd in het rest home. Daarnaast heeft het rest home ook verschillende keren gediend als opvanghuis voor een paar kleinkinderen die ziek waren en voor een paar oma’s die herstellende waren van een ziekte. De kosten voor het verblijf van de grannies moeten opgebracht worden door betalende gasten. Dat loopt nog niet zo hard, hoewel oktober en november 2023 goede maanden waren. Er was een groep met Duitse studenten en wij als groep hebben ook flink ons best gedaan om de kas van het Lycklama rest home te spekken. En dat was geen straf, het is een heerlijk verblijf, ook om te werken aan de verslagen die we maken van onze bezoeken aan de grannies en de schoolkinderen.

Om toch de inkomsten wat omhoog te krijgen hebben twee betrokken mannen van een innovatiebureau gratis een prachtige website van het Lycklama rest home gemaakt. Om het wat aantrekkelijker te maken voor eventuele gasten noemen we het op deze website het Lycklama guesthouse. U kunt op www.lycklama-guesthouse.com  een kijkje nemen op deze website.

Maandverband project:

In totaal hebben 235 jongeren in de leeftijd van 10 tot 17 jaar, zowel jongens als meisjes, en ook vier groepen grannies deelgenomen aan bijeenkomsten waar geleerd werd om uitwasbaar maandverband te maken. Tijdens deze bijeenkomsten werd ook voorlichting gegeven op het gebied van seksualiteit en gezondheid. Een aantal deelnemers heeft daarna kans gezien met het maken van dit uitwasbaar maandverband een inkomen te genereren. 

De bijeenkomsten werden voor een deel in de bibliotheek in Jinja gehouden, maar ook op  diverse scholen. Aan de grannies werd gevraagd hun aangeleerde kennis weer door te geven aan jongeren in hun omgeving. En de scholen vermeldden dat het ziekteverzuim van meisjes tijdendns hun menstruatie is verminderd. Genoeg redenen om door te gaan met dit project. De kosten voor de materialen bedragen 600 euro per jaar. We zoeken nog donateurs om dit project te financieren.

Solar cooking:

Ook in 2023 zijn er weer 40 cookits en 40 houtbesparende oventjes uitgedeeld aan grannies. We konden dit doen dankzij een actie van de Doopsgezinde kerk uit Aalsmeer aangevuld met een bedrag van de Gemeente Aalsmeer. Ook voor 2024 is er nog voldoende budget over om nogmaals 40 cookits en 40 houtbesparende oventjes uit te delen.

Tijdens ons verblijf in oktober zouden de grannies die in 2023 cookits hadden gekregen hiermee een demonstratie geven, maar helaas regende het die dag (niet alleen die dag trouwens), dus het feest ging niet door.

Het zadenproject:

Zoals u ook in het verslag van ons bezoek aan het project kon lezen heeft één van onze donateurs contact gelegd met groenteveredelingsbedrijf RijkZwaan uit de Lier. Dit bedrijf heeft toegezegd samen met haar distributeur in Oeganda, Holland Green Tech, Pefo Uganda te helpen met het opzetten van groentetuinen. In een kas worden de zaden opgekweekt tot plantjes. Daarna worden ze uitgeplant bij grannies en in de tuinen van Pefo Uganda. Het is de bedoeling dat deze tuinen gezond voedsel gaan opleveren voor de grannies en de kleinkinderen.

Er zijn nog wat uitdagingen te overwinnen, maar het enthousiasme en de inzet zijn veelbelovend.

Het sportproject:

In 2023 begon een nieuw initiatief op het gebied van sportontwikkeling. Het ging uit van de bibliotheek en heette het Blue Lupin Project. Daar waren acht scholen bij betrokken die deelnamen aan een interscholair voetbaltoernooi. Er was ook een lerarenteam en tussentijds werd hard getraind De finale vond plaats op maandag 20 november, tijdens het jaarlijkse bezoek van de Friese grannies aan Oeganda. Er waren jongens- en meisjesteams. De teams bestonden uit spelers van meerdere scholen, of wel, het was spelen mét elkaar en niet zozeer tégen elkaar.

Helaas viel de finale letterlijk in het water: de regentijd hield in 2023 langer aan dan normaal.

De voetbalschool PESTI draaide gewoon door met trainingen en deelname aan toernooien. Noch de scholen, noch de voetbalschool beschikken over eigen sportkleding en voetbalschoenen. Ze zijn aangewezen op de sportuitleen op het project van Pefo Uganda. Ondersteuning van de sportuitleen blijft hard nodig, gezien de grote behoefte aan basis sportmateriaal en sportkleding. Eind december vond een inzamelingsactie plaats om voetbalschoenen en shirts naar Oeganda te kunnen sturen. Ook vond in december de jaarlijkse donoractie plaats om sponsoring in 2024 mogelijk te maken.

De Nayuku Junior School:

De huisjes:

En dan wil ik dit jaarverslag eindigen met waar we in eerste instantie mee begonnen zijn als Grannies2GranniesFriesland: het bouwen van huisjes. In september 2011 begonnen we met het idee dat het prachtig zou zijn als we elk jaar 2 huisjes bij elkaar konden krijgen. Nu ruim 12 jaar later staat de teller op 325 huisjes! Dit hadden wij nooit durven dromen. Als we rondrijden in het gebied waar Pefo Uganda werkzaam is, zien we overal de bekende huisjes staan. Soms staan ze in een prachtige omgeving. De locatie zou in Nederland zonder huisje al een half miljoen euro waard zijn…….Maar dat geldt helaas niet voor Oeganda. En meestal is de situatie toch iets minder idyllische, zeker gedurende de regentijd!

Dankzij de uitzendingen van MAX Maakt Mogelijk zijn er heel veel huisjes gebouwd in Oeganda. Hoewel de uitzendingen gestopt zijn komt er nog af en toe geld binnen bij MAX voor ons project. En een aantal mensen die n.a.v. de uitzendingen een huisje gedoneerd hebben, blijft ons rechtstreeks steunen en dat is natuurlijk geweldig. Want ook al hebben we al heel veel huisjes kunnen bouwen, er zijn nog genoeg grannies en kleinkinderen die in mensonterende omstandigheden wonen en dringend een nieuw huisje nodig hebben. We hopen dan ook dat u ons ook in 2024 zult blijven steunen. Heel veel dank.

Februari 2024

www.grannies2granniesfriesland.nl

NL37 SNSB 0945 5212 51 t.n.v. Stichting ter ondersteuning van Pefo Uganda.