Ugandareis Grannies2Grannies Friesland 30 oktober – 14 november 2017
Na een maandenlange voorbereiding was het dan eindelijk zover. Op maandag 30 oktober vertrokken we met 14 personen naar Uganda. We waren met 7 Nederlandse grannies, 4 echtgenoten en drie belangstellenden. We hadden zoveel bagage dat deze met een bagagebak door Jan Willem en Alie de Bruin naar Schiphol gebracht werd.
We hadden namelijk het geluk dat we allemaal 46 kilo bagage mee mochten nemen. Dus hadden we voorafgaand aan de reis heel veel kinderkleding, medische spullen, brillen en voetballen verzameld. Ook hadden we 55 Waka Waka lampen bij ons, 5 geschonken door Sawadee en 50 geschonken door Waka Waka zelf.
Na een voorspoedige vlucht kwamen we de volgende ochtend in Uganda aan. De douane vormde gelukkig geen enkel probleem voor ons. Justine Ojambo, koördinator van PEFO Uganda, de organisatie waar wij de huisjes voor bouwen, stond ons op te wachten met een bus. Volgens ons pasten wij er nooit in met al onze bagage, maar volgens Ugandese begrippen zou het geen enkel probleem zijn. En ja hoor, het paste net. Het was nog een behoorlijke trip naar Jinja, vooral vanwege het fileprobleem rondom Kampala. De ochtendspits gaat daar naadloos over in de avondspits. De bus bracht ons naar het Kingfisher Safaris Resort waar we gedurende het grootste deel van onze reis zouden verblijven.
De volgende ochtend werden we rond 9 uur door Vincent, de chauffeur die ook werkzaam is bij PEFO, opgehaald. Een groep grannies stond ons op te wachten. We werden verwelkomd met een luid gejoel, een bijzonder moment.
Er volgde een rondleiding op het project. Dit bestaat uit een boerderij-gedeelte met diverse gewassen, varkens en kippen. Maar er is ook een timmerwerkplaats, een naai-afdeling en een kappers-afdeling. Hier kunnen de oudere weeskinderen een vakopleiding volgen. Ook is er een bibliotheek. Vervolgens was er een kennismaking met de staf van PEFO, die naast Justine Ojambo uit nog 5 mensen bestaat. Ook waren de voorzitsters van de granny-groepen aanwezig, alsmede een aantal leerkrachten van scholen uit de buurt.
Wij hadden zelf drie groepjes gevormd. Eén groep ging zich bezig houden met het geven van workshops op het gebied van naaien, kaarten en armbandjes maken. Een andere groep ging zich richten op het winkeltje, waar de meegebrachte kleding verkocht gaat worden. De mannen in ons gezelschap gingen samen met de leerkrachten brainstormen over de opzet van een naschoolse opvang. En Gerrit, voormalig vee-arts richtte zich op de varkens en kippen op het project.
De eerste ochtend bestond wat de workshops betreft voornamelijk uit een kennismaking met de deelneemsters en uit het laten zien wat de komende dagen op het programma stond. Ook werd er een begin gemaakt met het uitpakken van de tassen met kleding.
Een extra opdracht die we hadden, was het selecteren van 6 grannies voor het programma Max Maakt Mogelijk. Uit deze 6 geselecteerde grannies kiest omroep MAX 3 grannies. In maart volgend jaar gaan twee mensen van onze groep met MAX naar Uganda om een tv-programma te maken over deze 3 grannies. Dit wordt dan volgend najaar uitgezonden, met als doel zoveel mogelijk geld op te halen voor de bouw van huisjes voor de grannies. MAX garandeert in ieder geval 3 huisjes voor de grannies die meedoen aan het programma.
Na een heerlijke lunch, die door de grannies op een houtvuurtje buiten voor ons werd klaargemaakt, brachten we een bezoek aan Elizabeth. Deze granny heeft een huisje gekregen dank zij twee van onze medereizigers. Het huisje was net klaar, het moest nog ingericht worden. Als extra was er ook een klein zonnepaneel op het dak geplaatst, zodat er een paar lichtpunten in het huisje zijn.
Foto links het oude huisje, foto rechts Elizabeth die een nieuw huisje kreeg.
Na dit bezoekje gingen we met een paar grannies van het project naar Jinja om stoffen in te kopen die we nodig hebben voor de workshops. Dank zij hen kregen we die voor een redelijke prijs.
De volgende dag begon het echte werk. Het winkeltje bestond uit een kale donkere ruimte. Daar moest licht komen en planken en kasten langs de muren. De leerling-timmermannen kregen de opdracht om dit te regelen.
De workshops waren van het begin af een groot succes. De grannies van de naaigroep waren zeer leergierig en ze konden ook best wat. Het vlechten van armbandjes ging steeds beter. Het maken van geborduurde kaarten ging ze ook vlot af. Minder soepel ging het met het maken van de kaarten met stoffen figuren. Riny had er een zware dobber aan. Na een wat stroeve start ging het met het groepje mannen die de naschoolse opvang voor hun rekening namen, ook wat beter. Het was hard werken geblazen, er was zelfs geen tijd om koffie te drinken.
Na de lunch bezochten we met de hele groep twee grannies die allebei een huisjes hadden gekregen in de afgelopen periode, bijeengebracht door grannies2grannies Friesland.
Ook deze granny kreeg een zonnepaneeltje op het dak.
Na twee intensieve dagen begonnen we de volgende dag aan een meer ontspannen programma. Terwijl wij naar de Sipi Falls gingen werd er ondertussen op het project hard gewerkt aan het winkeltje. Ook Judith, één van de stafleden van PEFO had het druk. Zij bezocht 8 grannies die dringend een huisje nodig hadden. Omroep MAX had een vragenlijst opgesteld waardoor zij een indruk zouden krijgen van de situatie. Al deze vragen moesten door Judith beantwoord worden. Na terugkomst uit Sipi zouden twee oma’s van onze groep deze 8 grannies bezoeken.
De Sipi Falls en het prachtige uitzicht vanuit onze hutjes.
Op de tweede avond in Sipi Falls vertelde Isabel, een Nederlandse stagiaire die voor haar master- scriptie 4 maanden op het project verbleef hoe ongelooflijk belangrijk PEFO voor de grannies is. Als ze aan het programma van PEFO willen deelnemen, zijn ze verplicht om wekelijks in een groep bij elkaar te komen. Er zijn momenteel 10 verschillende groepen. Het allerbelangrijkste is dat de grannies hierdoor beseffen dat ze er niet alleen voor staan. Ze ontlenen veel steun aan elkaar en ze helpen elkaar waar nodig. De grannies beslissen zelf wie er bij de groep mag komen. Een nieuwe granny is eerst op proef: ze moet aan verschillende eisen voldoen. Ze moet elke week komen, ze moet een klein bedragje aan inschrijfgeld betalen. Dit geld gaat in een potje voor noodgevallen. Ze mag niet alleen komen omdat ze graag een huisje of een geit wil, ze moet echt meedoen vanwege de steun die de groep haar geeft. Elke bijeenkomst wordt afgesloten met dansen en zingen.
Omdat PEFO steeds minder financiële middelen heeft, en daardoor de staf moest inkrimpen, wordt steeds meer aan de grannies zelf overgelaten. Grannies die al lang bij de groep zijn helpen grannies die er net bij zijn gekomen. Er is ook een gezondheidscommissie, die bestaat uit grannies van verschillende groepen. Zij hebben ook het medical camp voorbereid, dat later tijdens ons bezoek zal plaatsvinden. Maar zij houden ook de gezondheid van alle deelnemende grannies in de gaten. Ook is er een commissie die voorlichting geeft over de opvoeding van de kleinkinderen. Elke bijeenkomst begint met een uur les in lezen en schrijven. De meeste grannies hebben nooit leren schrijven. Het is dan ook een belangrijk moment voor ze als ze voor het eerst in hun leven hun eigen naam kunnen schrijven.
Als er weer geld voor een huisje beschikbaar komt, dan geven de grannies in eerste instantie zelf aan wie van hen het huisje het meest dringend nodig heeft. De beslissing wordt dan in overleg met de staf van PEFO genomen. Grannies krijgen alleen een huisje als ze kunnen aantonen dat de grond waarop het huisje gebouwd gaat worden ook werkelijk hun eigendom is. Een huisje betekent niet alleen een goed dak boven hun hoofd, grannies die een huisje krijgen stijgen ook enorm in aanzien. Ze tellen weer mee, wat zich vaak uit in meer bezoek, waardoor ze zich weer minder eenzaam voelen.
Op de terugweg van Sipi Falls naar Jinja, brachten we nog een bezoek aan Busia, waar PEFO ook een project heeft. Daar is een prachtig gebouw neergezet door een hele rijke Canadese familie. Er zijn hier nog geen granny-groepen, die moeten nog opgestart worden. Het gebouw is net klaar. Het geitenproject Adopteer een Geit wordt hier wel al uitgevoerd. Ook krijgen jongeren al les in naaien en computerles. En er is veel aandacht besteed aan naschoolse opvang. Er is een mooie bibliotheek, waardoor kinderen na schooltijd bijgespijkerd kunnen worden op het gebied van lezen, schrijven, rekenen, Engels, aardrijkskunde en nog veel meer. De praktijk leert dat er op school niet zoveel geleerd wordt. Hoe kan het ook anders als je met 90 kinderen in een lokaal zit, zonder noemenswaardig lesmateriaal…..
Ook hier kregen we weer een warm welkom, rechts het naailokaal.
Nu volgden weer drie intensieve dagen op het project in Jinja. Ons was beloofd dat het winkeltje klaar zou zijn als we uit Sipi Falls terugkeerden, maar dat was niet het geval. Wel waren heel veel mensen bezig, wat niet altijd even efficiënt ging.
De workshops verliepen prima, zelfs het kaarten maken bij Riny kregen uiteindelijk een paar grannies onder de knie.
De mannen bezochten een aantal scholen. Er werden wat lessen bijgewoond, waarop wat feedback gegeven werd en er werden voetballen uitgedeeld, geschonken door Sanguin. Een partijtje voetbal kon niet uitblijven. De laatste werkdag werd gebruikt om een school voor gehandicapte kinderen te bezoeken en om nog eens op een rijtje te zetten wat belangrijk is bij het opzetten van naschoolse opvang.
Bij de workshops werden de puntjes nog even op de i gezet. En op de laatste dag was het winkeltje klaar en kon met het inrichten daarvan begonnen worden. Al snel bleek dat de Ugandese grannies daar andere ideeën hierover hadden dan onze grannies. Maar zij moeten het straks doen, dus hun wil was wet. Maar al met al begon het er steeds leuker uit te zien.
Ook werd er door een paar van onze grannies een bezoekje gebracht aan de lokale kliniek. We hadden namelijk veel medisch materiaal meegenomen. Op onze vraag wat ze daarvan konden gebruiken was het antwoord: “alles!”. Het was schokkend om te zien hoe het kliniekje er bij stond, er was bijvoorbeeld geen elektriciteit en het dak kwam bijna naar beneden. Ook waren er nauwelijks medicijnen en al helemaal geen verbandmiddelen. Dus de 2000 (!) verbandgaasjes kwamen goed van pas.
Wat wel heel veel indruk maakte gedurende deze reis was het bezoek dat een paar grannies van onze groep brachten aan 8 verschillende Ugandese grannies. Deze grannies waren door PEFO geselecteerd voor omroep MAX, die in maart filmopnames komt maken voor MAX Maakt Mogelijk. Uit deze 8 grannies moesten wij een selectie maken van 6 grannies. Dit was bijna een onmogelijke opgave omdat alle 8 grannies dringend een huisje nodig hadden. Het was schokkend om te zien hoe deze grannies nu gehuisvest waren, onmenselijk gewoon. Hoe kan iemand in zo’n situatie overleven, niet te bevatten. De meeste grannies waren er zelf fysiek ook slecht aan toe. Sommige grannies hadden ook te maken met een gehandicapt kind of kleinkind. Hieronder ziet u enkele foto’s van de huisjes en de grannies.
Deze oma was heel ziek, de kinderen zaten er ontredderd bij.
De laatste dag op het project was ook heel bijzonder. Onze groep had met elkaar een “medical camp” gefinancierd. Ongeveer 10 artsen en verpleegkundigen waren ingehuurd en er waren veel medicijnen ingeslagen. Uit de 10 grannies groepen waren door henzelf 300 grannies geselecteerd die het meest dringend medische hulp nodig hadden. Die kwamen vanuit de hele omgeving lopend aan, de meest zwakke grannies werden met een busje opgehaald.
De zieke oma van de vorige foto was ook gekomen, in haar beste jurk (waarschijnlijk geleend)
Het was enorm druk. Je kon je meteen laten testen op malaria of AID HIV
Het “medical camp” ging naadloos over in een grandioos slotfeest, ook door onze groep gefinancierd, waar zeker 500 grannies op af waren gekomen. Hier zag je vooral de kracht van deze vrouwen, fantastisch om dat te ervaren. Er waren toespraken, er waren optredens, de plaatselijke harmonie speelde zelfs het Wilhelmus voor ons. De Friese grannies hadden allemaal een prachtige traditionele jurk te leen gekregen. Het winkeltje werd feestelijk geopend en er was eten voor alle grannies. Volgens Justine Ojambo, de koördinator van PEFO Uganda, was dit waarschijnlijk de enige keer dit jaar dat de grannies vlees aten. De Waka Waka lampen werden uitgedeeld, evenals certificaten voor alle deelneemsters aan de workshops. De pers was aanwezig (zowel de televisie als de krant) en zelfs een landelijk bekende zangeres kwam even langs voor een kort optreden. Kortom, het was fantastisch, een prachtig slot van een indrukwekkend bezoek aan de Ugandese grannies.
Nu volgde nog een toeristisch tripje naar Murchisons Falls, waar ons een prachtige safari en een mooie boottocht over de Nijl wachtte. In Kampala gingen we helemaal los op de plaatselijke toeristenmarkt om inkopen te doen voor de verkoop op braderieën en markten en tijdens onze voorlichtingsavonden. Moe maar voldaan stapten we op 13 november op het vliegtuig naar huis, allemaal enorm geïnspireerd om weer hard aan de slag te gaan om nog meer huisjes voor deze Ugandese grannies bijeen te krijgen, die het zo verdienen om een nieuwe start te kunnen maken in hun leven.
Zonsopgang boven de Nijl, en een oude giraf (ook een granny?), te zien aan de donkere kleur.